Obowiązkiem lekarza jest nie tylko leczenie pacjenta, ale także informowanie o jego stanie zdrowia i podjętym leczeniu. Jest to usankcjonowane w przepisie art. 31 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. 1997 Nr 28 poz. 152) (tresć tego przepisu, zamieszczamy na końcu artykułu). Pacjent i jego rodzina powinni mieć pełną wiedzę o podjętym leczeniu, jego celowości, oczekiwanych rezultatach i możliwych skutkach ubocznych i zagrożeniach. Świadomy pacjent, jest badziej zaangażowany w proces leczenia. Czuje sie podmiotem terapii, ma wiekszą nadzieję i silniejszą wolę powrotu do zdrowia. Ponadto, lepiej znosi wszelkie skutki uboczne i mankamenty leczenia. Jest gotów cierpliwie czekać na poprawe zdrowia.
Lekarze zajęci obowiązkami, często zapominają o przekazaniu pacjentowi i jego najbliższym tych informacji.
Nie miejmy im tego za złe. Podejdżmy z wyrozumiałością i sami poprośmy o przekazanie tych informacji, które chcemy znać. Śmiało pytajmy i rozmawiajmy z lekarzem. Taka rozmowa może wiele dobrego wnieść w proces leczenia. Być może podamy lekarzowi istotne fakty o naszym samopoczuciu, innych objawach, trybie życia i aktywności, które ułatwią medykowi prowadzenie naszego leczenia.
Taką rozmową damy sygnał lekarzowi, że chcemy świadomie współuczestniczyć w ratowaniu naszego zdrowia. Być może, zostaniemy poproszeni o kontrolowanie reakcji organizmu, być może sami zaobserwujemy jakieś zależności, na które wcześniej nie zwracaliśmy uwagi.
Warto wiedzieć, że zakres udzielonej pacjentowi informacji przez lekarza może być różny w zależności od jego stanu i od rangi prowadzonego leczenia. Najwęższy zakres informacji dotyczy zabiegów ratujacych życie. W takiej sytuacji, lekarz ma obowiązek przedstawić choremu jedynie cel i rodzaj np. operacji oraz jej następstwa. Natomiast, w przypadku zabiegów, które nie są przeprowadzane jako zabiegi bezwzględne dla ratowania życia, wówczas lekarz ma obowiązek przekazać obszerne informacje również o leczeniu alternatywnym, a także o możliwych komplikacjach i skutkach ubcznych.
Coraz częściej, szczególnie w gabinetach i lecznicach prywatnych, przed rozpoczęciem leczenia, pacjenci otrzymują do podpisania zgodę na przeprowadzenie danego leczenia. Praktyka ta, wiąże się z odpowiedzialnością lekarza nie tylko za sam proces leczenia, ale także odpowiedzialnością za świadomą zgodę pacjenta na to leczenie.
Co to oznacza? Otóż, w przypadku zabiegów wykonywanych w sytuacji braku bezpośredniego zagrożenia życia, pacjent musi wyrazić zgodę na ich przeprowadzenie. Zgoda ta musi byc podjęta z pełnią swiadomością co do wyboru drogi leczenia. Dla przykładu, pacjent decydujący się na wyrwanie zęba, musi zostać przez lekarza poinformowany o tym co grozi, gdy tego zęba nie usunie. Musi też zostać należycie przekonany, że zostały wyczerpane wszelkie sposoby jego ratowania i mieć świadomość, że po ekstrakcji nastąpi trwały brak zęba. Samo wyrażenie zgody przez pacjenta na zabieg, bez szczegółowego poinformowania go o występującym ryzyku i skutkach, jest nieprawidłowe. (Przez prawników jest to nazywane zgodą nieobjawioną, tj osoba wyrazająca zgodę nie jest swiadoma jej skutków.) Lekarz tak postępujący naraża sie na odpowiedzialność cywilną, nawet gdy jego leczenie było prowadzone zgodnie ze sztuką lekarską. Dlatego w przekazywanych przed leczeniem oświadczeniach, najczęściej znajduje się punkt w którym pacjent stwierdza, że posiada wszelkie informacje konieczne mu do podjęcia decyzji. Warto, przed podpisaniem takiego dokumentu, zastanowić się, czy podejmujemy sie leczenia w pełni świadomi, a dopiero potem podpisać oświadczenie.
PODSUMOWANIE:
Lekarz ma obowiązek informować pacjenta o jego zdrowiu, podjętym leczeniu, oczekiwanych rezultatach i możliwych skutkach ubocznych i ryzykach. W przypadkach ratowania życia, ta informacja ma węższy zakres, natomiast w sytuacji zabiegów poprawiających stan zdrowia - powinna być obszrną i wyczerpujacą. Pacjent, który wyraża zgodę na zabieg, bez uprzedniego zaznajomienia go z konsekwencjami i korzyściami leczenia, może mieć roszczenie wobec lekarza, nawet wówczas gdy leczenie zostało przeprowadzone zgodnie ze sztuką.
